Ta strona nie może być wyświetlana w ramkach

Przejdź do strony

Jeśli znajdziesz błąd ortograficzny lub merytoryczny, powiadom mnie, zaznaczając tekst i naciskając Ctrl + Enter.

Komendy wojskowe Rzymian

Ten wpis dostępny jest także w języku: angielski (English)

Rzymscy legioniści
Rzymscy legioniści

Rozdziały

Jako że do naszych czasów nie zachował się żaden regulamin wojskowy uwzględniający komendy rzymskie z okresu republiki lub cesarstwa, toteż większość komend jest zaadaptowana ze „Strategikonu”. Naukowcy podejrzewają, że autorem dzieła jest sam cesarz bizantyjski – Maurycjusz – i taki jest ogólny pogląd. Niektórzy jednak sądzą, że prawdziwym twórcą może być brat Piotr lub innych członek sztabu wojskowego Bizancjum.

„Strategikon” został napisany prostą greką w późnym VI wieku n.e. Dzieło podsumowuje reformy wojskowe wdrożone przez cesarza Maurycjusza. XII ksiąg opisuje różne aspekty taktyki armii bizantyjskiej z VI wieku n.e.: jazdę, piechotę, oblężenia, zaopatrzenie, marsze itd. Autor z pewnością znał dzieło Aelianusa Tacitusa (II wiek n.e.) – „Teoria taktyki” oraz „Strategikos” Onasandera (I wiek n.e.). Po przetłumaczeniu na łacinę, jest to najstarszy znany łaciński regulamin wojskowy.

Poniżej komendy wojskowe zgromadzone ze „Strategikonu”, w łacinie. Niektóre z tych komend z pewnością sięgają czasów rzymskich legionów i były w użyciu. Armia bizantyjska w dużym stopniu opierała się na wzorcach rzymskich – nie inaczej było z terminologią wojskową i komendami. Dlatego też śmiało możemy je rozpatrywać w przypadku Rzymian.

Komendy wojskowe

  • ACIA IN ACIA – Kolumna w kolumnie
  • ADIUTA DEUS – Panie, pomóż nam
  • AD CONTO, CLINA – Front prawy
  • AD DECARCHAS – Za Decarchas (oddział 10 ludzi)
  • AD FULCON – Formuj Fulkon (formacja)
  • AD LATUS STRINGE – Zamknij szeregi
  • AD OCTO – Dla ośmiu z rzędu
  • AD PENTARCHAS – Za Pentarchas (oddział 5 ludzi)
  • AD SCUTO CLINA – Front lewy
  • AMI FULCO – Kontynuuj w Fulkon (formacja)
  • BANDO SEQUUTE – Podążaj za sztandarem
  • BANDUM CAPTA – Obserwuj sztandar
  • CEDE – Wstąp ponownie
  • CLAUDIO – Stać
  • CUM ORDINE SEQUE – Podążaj w dobrym porządku
  • CURSU MINA! – Galop! Szarża!
  • DEPONE (AU) DEXTRA – Skręt w prawo
  • DEPONE (AU) SINISTRA – Skręt w lewo
  • DEXTER – Prawo
  • DIRIGE FRONTEM – Dostosuj przód
  • EQUALITER AMBULA – Nacieraj równomiernie
  • EXI – Wystąp z kolumny
  • INTRA – Wstąp
  • IPSO SEQUE CUM BANDO MILIX – Żołnierzu, podążaj za sztandarem z resztą swojego oddziału
  • IPSUM SERVE ET TU BANDIFER – Ty także, chorąży, utrzymuj swoją pozycję
  • JUNGE – Zamknij szeregi
  • JUNGE FULCO – Spotkaj się w Fulkon (zamknij się w formacji Fulkon lub razem w Fulkon)
  • LARGIA AD AMBAS PARTES – Rozwiń po obu stronach
  • LARGIA AD DEXTRAM – Rozwiń po prawej
  • LARGITER AMBULA – Nacieraj w otwartym porządku
  • MANDATA CAPTATE – Słuchaj rozkazów
  • MEDII PARTITIS AD DIFALANGIAM – Podziel na pół. Podwójna falanga
  • MOVE – Naprzód
  • MUTA LOCUM – Zmień pozycję
  • NEMO ANTECEDAT BANDUM – Nikt nie naciera przed sztandarem
  • NEMO DEMITTAT – Nie do tyłu
  • NEMO DEMITTAT BANDUM ET INIMICOS SEQUE – Nikt nie opuszcza sztandaru ani nie podąża za wrogiem
  • NON VOS TURBATIS – Nie twórz nieporządku
  • ORDINEM SERVATE – Utrzymaj rozmieszczenie
  • PARATI – Przygotuj się
  • PERCUTE! – Szarża!
  • PRIMI FERMI, SECUNDI AD DIFALANGIAM EXITE – Pierwsze linie zatrzymują się. Drugie formują podwójną falangę
  • REDI – W tył zwrot
  • REVERTE – Wróć
  • SERVA MILIX ORDINEM POSITUM – Żołnierz utrzymuje przydzieloną pozycję
  • SI VERO BANDUM DEMITTES EO MODO NON VERO VICES – Jeśli pozostawisz sztandar, nigdy nie wygrasz
  • SIC VENIAS VERO AEQUALIS FACIES – Nacieraj równo z drugim w swoim rzędzie
  • SILENTIUM – Cisza!
  • SINISTER – Lewo
  • SIVE PUGNAS SIVE SEQUES INIMICUM SIVE AEQUALIS FACIES, NON FORTE MINARE UT NE SPARGES TU SUUM ORDINEM – Kiedy walczysz, kiedy ścigasz wroga, kiedy trzymasz linię, nie szarżuj żywiołowo, aby nie złamać formacji
  • STA – Postój
  • SUSCIPE – Zwiad
  • TALIS EST COMODUM MILES BARBATI – Więc działaj jak dzielny żołnierz
  • TORNA MINA – Odwrócić się i szarża
  • TRANSFORMA – Front w tył
  • TRANSMUTA – Zmień pozycję
  • UNDIQUE SERVATE – Front w kierunku dowolnej strony
Źródła wykorzystane
  • Maurycjusz, Strategikon

IMPERIUM ROMANUM potrzebuje Twojego wsparcia!

Jeżeli podobają Ci się treści, jakie gromadzę na portalu oraz, którymi dzielę się na kanałach społecznościowych, wdzięczny będę za jakiekolwiek wsparcie. Nawet najmniejsze kwoty pozwolą mi opłacić dalsze poprawki, ulepszenia na stronie oraz serwer.

Wesprzyj IMPERIUM ROMANUM!

Wesprzyj IMPERIUM ROMANUM

Dowiedz się więcej!

Wylosuj ciekawostkę i dowiedz się czegoś nowego o antycznym świecie Rzymian. Wchodząc w poniższy link zostaniesz przekierowany do losowego wpisu.

Losowa ciekawostka

Losowa ciekawostka

Odkrywaj tajemnice antycznego Rzymu!

Jeżeli chcesz być na bieżąco z najnowszymi wpisami na portalu oraz odkryciami ze świata antycznego Rzymu, zapisz się do newslettera, który jest wysyłany w każdą sobotę.

Zapisz się do newslettera!

Zapisz się do newslettera

Księgarnia rzymska

Zapraszam do kupowania ciekawych książek poświęconych historii antycznego Rzymu i starożytności. Czytelnikom przysługuje rabat na wszelkie zakupy (hasło do rabatu: imperiumromanum).

Zajrzyj do księgarni

Księgarnia rzymska

Raport o błędzie

Poniższy tekst zostanie wysłany do naszych redaktorów