Ta strona nie może być wyświetlana w ramkach

Przejdź do strony

Jeśli znajdziesz błąd ortograficzny lub merytoryczny, powiadom mnie, zaznaczając tekst i naciskając Ctrl + Enter.

Urzędy rzymskie

Ten wpis dostępny jest także w języku: angielski (English)

Cyceron demaskujący Katylinę, Cesare Maccari
Cyceron demaskuje Katylinę, obraz Cesare Maccari

Władza w Republice Rzymskiej była podzielona między lud, Senat i urzędników. Najwyższą władzę prawodawczą i sądowniczą sprawował lud i wykonywał ją poprzez skomplikowany system zgromadzeń ludowych. Te różnego rodzaju zgromadzenia to komicja trybusowe (comitia tributa), komicja centurialne (comitia centuriata), komicja kurialne (comitia curiata) i concilium plebis.

Najwyższą władzę polityczną i administracyjną sprawował zaś złożony z patrycjuszy Senat. W okresie dojrzałej republiki to ten urząd zaczął odgrywać przewodnią rolę w państwie.
Ostatnia władza, władza wykonawcza sprawowana była przez urzędników (magistratus) tworzących magistraturę o ograniczonych kompetencjach i kadencji.

Urzędnicy dzielili się na zwyczajnych (ordinarii), regularnie wybieranych na kadencyjne urzędy:

  • konsulowie – było ich dwóch; dowódcy armii. Najwyżsi urzędnicy rzymscy; zostawali namiestnikami najważniejszych prowincji. Posiadali inicjatywę ustawodawczą.
  • pretorzy – prowadzili nadzór nad sądownictwem, sędziowie.
  • cenzorzy – powoływani na 1, 5 roku co 5 lat. Prowadzili spis ludności (status majątkowy, liczba dzieci) oraz sporządzali listy senatorów. Dbali o budżet Rzymu oraz stali na straży moralności obywateli.
  • edylowie plebejscy i kurulni – zajmowali się porządkiem publicznym (np. sprzątanie ulic), organizowali także igrzyska oraz rozdawali zboże. Sprawowali swój urząd przez rok.
  • trybuni ludowi – ochraniali prawa plebejuszy. Wprowadzenie urzędu trybuna ludowego było ich wielkim sukcesem. Posiadali ograniczone prawo weta w stosunku do decyzji innych urzędników.
  • kwestorzy – zajmowali się zbieraniem podatków. Sprawowali swój urząd przez rok.

oraz na nadzwyczajnych (extraordinarii), powoływanych w specjalnych okolicznościach:

  • interrex
  • dyktator
  • dowódca jazdy (magister equitum)
  • prefekt miasta (praefectus urbi)
Źródła wykorzystane
  • Ziółkowski Adam, Historia Rzymu, Poznań 2008

IMPERIUM ROMANUM potrzebuje Twojego wsparcia!

Jeżeli podobają Ci się treści, jakie gromadzę na portalu oraz, którymi dzielę się na kanałach społecznościowych, wdzięczny będę za jakiekolwiek wsparcie. Nawet najmniejsze kwoty pozwolą mi opłacić dalsze poprawki, ulepszenia na stronie oraz serwer.

Wesprzyj IMPERIUM ROMANUM!

Wesprzyj IMPERIUM ROMANUM

Dowiedz się więcej!

Wylosuj ciekawostkę i dowiedz się czegoś nowego o antycznym świecie Rzymian. Wchodząc w poniższy link zostaniesz przekierowany do losowego wpisu.

Losowa ciekawostka

Losowa ciekawostka

Odkrywaj tajemnice antycznego Rzymu!

Jeżeli chcesz być na bieżąco z najnowszymi wpisami na portalu oraz odkryciami ze świata antycznego Rzymu, zapisz się do newslettera, który jest wysyłany w każdą sobotę.

Zapisz się do newslettera!

Zapisz się do newslettera

Księgarnia rzymska

Zapraszam do kupowania ciekawych książek poświęconych historii antycznego Rzymu i starożytności. Czytelnikom przysługuje rabat na wszelkie zakupy (hasło do rabatu: imperiumromanum).

Zajrzyj do księgarni

Księgarnia rzymska

Raport o błędzie

Poniższy tekst zostanie wysłany do naszych redaktorów