Rozdziały
Jak wiemy Rzymianie posiadali mnóstwo imion, które były nadawane ze względu albo na ród z którego pochodzili albo ze względu na cechy charakterystyczne jakie posiadali. W pewnym momencie w Rzymie zapanowała moda na posiadanie nazwiska kilkunastoczłonowego. Osoba z dużą ilością imion i przydomków była szanowana i postrzegana jako ktoś wysoko postawiony.
Językoznawca Tadeusz Milewski postawił hipotezę, iż w pierwotnym okresie, kiedy Italikowie mieszkali na północ od Alp w sąsiedztwie Celtów, w grupie italskiej istniał system imion złożonych, analogiczny do występującego w grupie celtyckiej oraz w innych językach indoeuropejskich. System ten zanikł dopiero po przybyciu plemion italskich do Italii; nastąpiło to w ciągu II tysiąclecia p.n.e.; ukształtował się natomiast pod wpływem Ligurów system imion jednoczłonowych, niezłożonych, w dużej mierze pochodzenia obcego, nieindoeuropejskiego (w tym etruskiego), który przekształcił się w dwuimienny, obejmujący imię (praenomen) i nazwisko rodowe (nomen), a ostatecznie w początkach I wieku p.n.e. — w system trójimienny, złożony z dwóch wcześniej wymienionych elementów oraz z przydomka (cognomen).
Budowa nazwiska
Pierwotnie imiona rzymskie składały się z zaledwie jednego członu. Warto w tym miejscu wspomnieć choćby Remusa czy Romulusa. Jednakże prostota ta nie wytrzymała próby czasu i już w następnym pokoleniu, można spotkać imiona dwuczłonowe, o czym świadczą chociażby imiona następców Romulusa, Serwiusza Tuliusza, Numę Pompiliusza lub Ankusa Marcjusza. Imię dwuczłonowe składało się z imiona (praenomen) i nazwiska rodowego (gentilicium lub nomen gentile).
W Republice doszło do wykształcenia się budowy trójczłonowej, dodając przydomek. Rzymianin od teraz miał imię, nazwisko rodowe i przydomek (cognomen). Tak to wyglądało w rzeczywistości:
- Caius (praenomen) Julius (gentilicium) Caesar (cognomen)
- Marcus (praenomen) Vipsanius (gentilicium) Agrippa (cognomen)
W czasach republiki wykształcił się zwyczaj nadawania czwartego członu, gdzie dodawano drugi przydomek (agnomen). Otrzymał go między innymi Publius Cornelius Scipio, zwycięzca Hannibala spod Zamy, który miał prawo do noszenia agnomenu Africanus. Przydomek ten dziedziczył najstarszy syn. Z czasem jednak zwyczaj ten zanikł.
Popularne było także wymienienie imienia ojca (praenomen) lub niekiedy dziadka, stryja itp. Z zasady w skrócie bezpośrednio po gentilicium poprzedzone skrótem: M. Vibius M.f. Longus. Była to tzw. filiacja.
W kontaktach interpersonalnych nie używano całego imienia, a ograniczano się do jednego z członów. Pomiędzy rodziną i bliskimi przyjaciółmi, zazwyczaj ograniczano się do praenomen. W innych okolicznościach, Rzymianie zwracali się do siebie używając cognomena z praenomen.
Imię rzymskie (praenomen)
We wczesnych wiekach Republiki Rzymskiej około trzech tuzinów imion było w użyciu, z czego tylko połowa była często stosowana. Liczba ta stopniowo zmalała do około osiemnastu imion w I wieku p.n.e., z której około tuzin był w użyciu.
Imiona męskie:
Agrippa (Agr.) | Appius (Ap.) | Aulus (A.) | C(K)aeso (K.) | Decimus (D.) | Faustus (F.) |
Gaius (C.) | Gnaeus (Cn.) | Hostus | Lucius (L.) | Mamercus (Mam.) | Manius (M’.) |
Marcus (M.) | Mettius | Nonus | Numerius (N.) | Octavius (Oct.) | Opiter (Opet.) |
Paullus | Postumus (Post.) | Proculus (Pro.) | Publius (P.) | Quintus (Q.) | Septimus |
Sertor (Sert.) | Servius (Ser.) | Sextus (Sex.) | Spurius (S.) | Statius (St.) | Tiberius (Ti.) |
Titus (T.) | Tullus | Vibius (V.) | Volesus (Vol.) | Vopiscus (Vop.) |
Najpopularniejszymi jednak imionami rzymskimi były: Aulus, Numerius, Postumus, Publius, Caius, Gnaeus, Quintus, Decimus, Servius, Sextus, Lucius, Titus. Rzymianie potrafili być także prozaiczni – nazywali swoich synów: Primus, Secundus, Tertius etc. (Pierwszy, Drugi, Trzeci…); istniały także m.in. Septimus (Siódmy) i Oktavus (Ósmy).
Niektóre imiona były ściśle związane z poszczególnymi rodami, i tak np. imię Appius utrzymywało się tylko w rodzinie Klaudiuszów. Jeżeli ktoś splamił nazwisko rodu czynem hańbiącym, imię jego było na zawsze wykluczone z tego rodu. Los taki spotkał imię Lucius w rodzie Klaudiuszy.
Pewna grupa najstarszych imion zatraciła zaś swoje imienne funkcje już przed okresem klasycznym, w którym funkcjonowała jako cognomina (przydomki). Były to mianowicie: Agrippa (Agrypa), Faustus (Faust), Hostus, Lar (od nazwy duchów opiekuńczych Lar; Laris), Opiter (z dawniejszego avo-pater, „dziecko, które urodziło się po śmierci ojca i ojcuje mu dziadek”, por. avus – „dziadek”, pater – „ojciec”), Paullus (Paweł), Postumus („dziecko urodzone po śmierci ojca, pogrobowiec”, por. post – „po”), Proculus (Prokul), Vibius, Volero, Volusus, Vopisucs(„bliźniak, który pozostał przy życiu po śmierci drugiego bliźniaka”).
Córki przyjmowały jako imię nazwisko rodowe ojca w formie żeńskiej, np. córka Marka Tuliusza Cycerona nazywała się Tulia.
Imiona damskie:
Appia (Ap.) | Aula (A.) | Caesula | Decima (D.) | Fausta (F.) | Gaia (C.) | Gnaea (Cn.) |
Hosta (H.) | Lucia (L.) | Maio (Mai.) | Mamerca (Mam.) | Mania (M’.) | Marcia (M.) | Maxima |
Mettia | Mino (Min.) | Nona | Numeria (N.) | Octavia (Oct.) | Paulla | Postuma (Post.) |
Prima | Procula (Pro.) | Publia (P.) | Quarta | Quinta (Q.) | Secunda (Seq.) | Septima |
Servia (Ser.) | Sexta (Sex.) | Spuria (Sp.) | Statia (St.) | Tertia | Tiberia (Ti.) | Titia (T.) |
Tulla | Vibia (V.) | Volusa (Vol.) | Vopisca (Vop.) |
Nazwisko rzymskie (gentilicium)
Drugim członem miana obywatela rzymskiego było nazwisko rodowe (nomen gentilicium). Była to w istocie nazwa szczepu (gens) bardziej lub mniej (w skrajnych wypadkach – wcale nie) rozgałęzionego na poszczególne rodziny. Największe szczepy mogły liczyć nawet kilkadziesiąt tysięcy ludzi, dlatego wnioskowanie o pokrewieństwie dwóch obywateli na podstawie tego, że noszą oni to samo nazwisko rodowe, jest nic nie znaczące. Np. pokrewieństwo pomiędzy Gajuszem Waleriuszem Katullusem a Markiem Waleriuszem Marcjalisem było zapewne zerowe, mimo oczywistej przynależności obydwu do rodu Waleriuszy (gens Valeria).
Liczna grupa nazwisk rzymskich jest w istocie patronimiczna. Do nich zalicza się np. Marcius („syn Marka”), a także inne utworzone przy pomocy przyrostka -io- (który tworzył formy odojcowskie także w części dialektów greckich i w celtyckim)” od Aulus – Aulius, z Sextus – Sextius, z Postumus – Postumius. Mniej liczne są nazwiska odmiejscowe utworzone przy pomocy przyrostków -anus i -inus, np. od Abella – Abellanus; od Aricia – Aricinus. Niemało nazwisk było pochodzenia obcego, w tym np. pelignijskie na -avus (Atavus, Accavus), etruskie na -na, -enna, -inna, -erna (Porsina, Porsenna, Vibenna, Spurinna, Perperna, Mastarna). Nazwiska odmiejscowe i obcojęzyczne ulegały wpływom rdzennych nazwisk patronimicznych na -ius i wynikiem tego jest powstawanie nazwisk odmiejscowych takich jak Tusculanius od Tusculum czy Patavinius od Patavium lub nazwisk pochodzenia etruskiego w rodzaju Tarquinius (z etruskiego Tarcna) lub Larcius (z etruskiego Larce).
Nazwisko jest młodsze niż imię, stąd sporo z nich, zwłaszcza tych oznaczających zawody, daje się etymologicznie powiązać z normalnymi wyrazami języka łacińskiego. Np. nazwisko Vitruvius jest powiązane z rzeczownikiem vitrum („szkło”), nazwisko Porcius z rzeczownikiem porcus („wieprzek”), nazwisko Ovidius z ovis (owca) itd.
Jak wspomniano powyżej, imiona mieli tylko mężczyźni, kobiety natomiast nosiły nazwiska będące żeńską formą nazwiska rodowego ojca. To imię-nazwisko było pierwszym członem miana kobiety, a bardzo długo, aż do końca republiki, w zasadzie jedynym. Gdy ojciec rodziny miał więcej córek, młodszej dorzucano przydomek Minor(„Młodsza”), następnej Tertia („Trzecia”) i tak dalej kolejnymi liczebnikami.
I tak pierwsza żona Cycerona nazywała się Terencja (Terentia), co oznacza, że pochodziła z rodu Terencjuszów. Drugą była Publilia, z rodu Publiliuszów. Córka Cycerona (ród Tulliuszów) nazywała się Tullia, córka Cezara (ród Juliuszów) Julia, córka obywatela nazwiskiem Klaudiusz – Klaudia itd. Dla uniknięcia pomyłek uzupełniano nazwisko kobiety o przydomek męża w dopełniaczu, np. Terentia Ciceronis = „Terencja (żona) Cycerona”.
Przydomek rzymski (cognomen)
Ostatnia część nazwiska, czyli przydomek, zaczęto nadawać w czasach republiki, kiedy to rody zaczęły się znacznie rozrastać. Przydomki początkowo przyjmowały jedynie rody patrycjuszowskie. Pierwsze przydomki miały związek z głównymi zajęciami Rzymian w tych czasach.
Przydomki nader często związane były z roślinami, co jedynie utwierdza nas w przekonaniu o rolniczym charakterze pierwotnego społeczeństwa rzymskiego. Na przykład ród Cyceronów swoją nazwę wziął od grochu (cicer), a Fabiuszy od bobu (faba). Jeszcze inne przydomki wiązały się z jakąś cechą charakterystyczną członka rodziny, np. Cincinnatus – kędzierzawy czy Cato – sprytny.
Cognomen miał głównie na celu rozróżnianie pomiędzy różnymi gałęziami należącymi do danego rodu. Przydomek bowiem na przykład stanowił swego rodzaju określenie cechy, (Barbatus, Claudus), mógł również określać pochodzenie danej osoby (Gallus, Ligus, Sabunus). Czasem wskazywał na pewne osobiste cechy jak Naso czy Capito, bądź też wskazywać na temperament danej osoby (Severus, Benignus).
Przydomek | Tłumaczenie | Przydomek | Tłumaczenie |
Agelatus | nigdy się nie uśmiechający | Longiunus | oddalony |
Balbin | jąkała | Lukkulus | lasek, gaj |
Brokchus | zębaty | Magnus | wielki |
Brutus | głupi | Maksymus | największy |
Cato | sprytny | Mektator | zabójca |
Caecus | ślepiec | Nazyka | nosacz |
Cepio | sprzedawca cebuli | Nerwa | twardy |
Cincinnatus | kędzierzawy | Piso | młócić |
Crassus | gruby | Postumus | pogrobowiec |
Cunctator | zwlekający | Pulcher | piękny |
Flaccus | ospały | Rufus | rudy |
Flakkus | o wielkich uszach | Ruso | wiejski prostak |
Flavius | żółty, blondas | Scewola | leworęczny |
Galba | brzuchacz | Saturninus | należący do Saturna |
Geta | z krańca świata | Skaurus | o obrzękłych stopach |
Grakchus | kawka | Strabo | zezowaty |
Kaligula | bucik | Sulla | łydeczka |
Kalwus | łysy | Verres | świnia (zachowanie) |
Karakalla | płaszcz | Verrucosus | pokryty brodawkami |
Karbo | spalony na popiół | Varo | krzywonogi |
Katullus | piesek |
Dodatkowy przydomek (agnomen)
Oprócz przydomków nabywanych w drodze dziedziczenia, obywatel rzymski mógł dostać dodatkowy przydomek (agnomen) na dwa sposoby:
- w drodze adopcji; adoptowany syn przyjmował wtedy imię, nazwisko rodowe i przydomek przybranego ojca, a jako przydomek dodatkowy zachowywał swoje dawne nazwisko w lekko zmodyfikowanej postaci. Np. Gaius Octavius po adopcji dokonanej przez obywatela mianem Gaius Iulius Caesar nazywał się Gaius Iulius Caesar Octavianus;
- przez uznanie specjalnych zasług dla państwa; przydomek ten wiązał się wtedy treściowo z zasługą
W przypadku kobiet, tak jak wspomniałem, sprawa imion była znacznie prostsza. Córki zawsze były nazywane nazwiskiem rodowym ojca w formie żeńskiej, np.: córka Juliusza Cezara nazywała się Julia. Niekiedy dodawano praenomen, którym przeważnie był liczebnik np.: Tertia (Trzecia) lub przymiotnik: Maior (Starsza) i Minor(Młodsza).
Kobiety wychodząc za mąż nie zmieniały nazwiska, a dodatkowo przyjmowały przydomek męża, np.: Livia Augusti. W okresie cesarstwa kobiety często nosiły podwójne imię po rodzicach, np.: Aemilia Lepida. Często zmieniano formę poprzez wprowadzenie sufiksu: -ina, -illa, -ulla, np.: Agrippina, Urgulanilla.
Niewolnicy będąc w służbie zatrzymywali swoje dawne imię. Niekiedy imiona zostały zastępowane określeniem skąd pochodzi dany niewolnik, np.: Syrus (z Syrii). Czasami niewolnika nazywano chłopcem (puer) i łączono z imieniem właściciela np.: Titus puer.
W przypadku wyzwoleńców sytuacja wyglądała odmiennie. Wyzwoleniec przejmował nazwisko rodowe, a często również imię pana, który go wyzwolił. I tak niewolnik imieniem Afer wyzwolony przez obywatela nazwiskiem Publius Terentius Lucanus nazywał się w konsekwencji Publius Terentius Afer. Niewolnik wyzwolony przez kobietę otrzymywał praenomen i gentilicium ojca wyzwalającej, a ponadto zaznaczano jeszcze komu zawdzięcza swoją wolność, np.: Marcus Livius, Augustae libertus.
Ten ostatni mechanizm, to jest mechanizm przenoszenia imienia i nazwiska z pana na wyzwalanego niewolnika, oraz z patrona na uzyskującego obywatelstwo klienta, spowodował ruinę całego systemu z chwilą wyjścia edyktu Karakalli w 212 roku n.e. Cesarz nazywał się Marcus Aurelius Severus Antoninus, a edyktem swym nadał obywatelstwo rzymskie dziesiątkom milionów ludzi, dla których w tym momencie stał się patronem. Odziedziczyli oni więc po nim imię i nazwisko, a tym samym przygniatająca większość zamieszkujących imperium mężczyzn nagle zaczęła się nazywać Marcus Aurelius. Stąd prawdopodobnie nazwisko to nosił Święty Augustyn.
Ten wstrząs spowodował stopniowy zanik tradycyjnego systemu nazwisk rzymskich. Od tamtej pory zaczyna się upowszechniać system nowy, gdzie nazwisko i liczba jego członów jest ustalana arbitralnie i stosownie do fantazji rodziców.
Adopcja była w Rzymie (a zwłaszcza w epoce cesarstwa) zjawiskiem rozpowszechnionym. Adoptowany musiał mieć gentilicium adoptującego ojca, ponieważ prawie należał do jego rodu. Często dodawano cognomen utworzone z nomen gentile, jakim posługiwał się adoptowany przed adopcją, skończone końcówką -anus, np. Cornelius Scipio Aemilianus – nazywał się tak właśnie, ponieważ jego ojciec nazywał się Aemilius Paullus, adoptował go zaś Cornelius Scipio. Dla okresu cesarstwa trudno byłoby sformułować precyzyjne zasady, według których tworzono imiona osób adoptowanych. Zawsze jednak formowane były z elementów składowych imienia danego człowieka sprzed adopcji i z elementow składowych imienia osoby adoptującej. Cesarz Antoninus Pius nazywał się początkowo T. Aurelius Fulvius Boionius Arrius Antoninus, po adopcji przez Hadriana (P. Aelius Hadrianus) używał imienia T. Aelius Hadrianus Antoninus.
Czasem także podawano przy imieniu nazwę trybusu, do którego się należało. Poniżej zamieszczam listę wszystkich 35 rzymskich trybusów wraz ze skrótami ich nazw:
Aemilia (Aem.), Aniensis (Ani.), Arnensis (Arn.), Camilia (Cam.), Claudia (Cla.), Clustumina (Clu.), Collina (Col.), Cornelia (Cor.), Esquilina (Esq.), Fabia (Fab.), Falerna (Fal.), Galeria (Gal.), Horatia (Hor.), Lemonia (Lem.), Maecia (Mae.), Menenia (Men.), Oufentina (Ouf.), Palatina (Pal.), Papiria (Pap.), Poblilia (Pob.), Pollia (Pol.), Pomptina (Pom.), Pupinia (Pup.), Quirina (Qui.), Romilia (Rom.), Sabatina (Sab.), Scaptia (Sca.), Sergia (Ser.), Stellatina (Ste.), Suburana (Sub.), Teretina (Ter.), Tromentina (Tro.), Velina (Vel.), Voltinia (Vol.), Voturia (Vot.)
Analiza rzymskiego imienia i nazwiska |
Marcus Aurelius Lucii f. Quinti n. tribu Galeria Antoninus Felix, domo Caesaraugusta Marcus – praenomen Aurelius – nomen gentile – należał do gens Aurelia Lucii f(ilius) – patronimicus – syn Lucjusza Quinti n(epos) – dziadek – wnuk Quintusa tribu Galeria – tribus – tribus z Gallerii, regionu Hiszpanii Antoninus – cognomen – należał do rodu Antoninów Felix – agnomen – przydomek „Szczęśliwy” domo Caesaraugusta – rezydencja – starożytna Saragossa w Hiszpanii |
Pytanie, jakie imiona rzymskie przetrwały do naszych czasów. Tak naprawdę spośród klasycznych praenomina jedynie jedno – Marek – jest dziś powszechnie spotykane, pozostałe należą do rzadkości. Co ciekawe jednak, kilka nomina, traktowanych w Rzymie jako nazwiska, jest używana obecnie jako imiona, np. Mariusz czy Juliusz. Podobnie jest w przypadku kobiecych imiona Emilia, Klaudia, Julia, Kornelia – wywodzą się one od rzymskich nomina w formie żeńskiej.
Poniżej pełna lista praenomen, nomen, cognomen, i agnomen:
PRAENOMEN |
Aulus · Amulius · Appius · Aulus · Caius · Camillus · Decius · Decimus · Drusus · Flavius · Gaius · Galus · Gallus · Gnaeus · Herius · Kaeso · Lucius · Manius · Marcus · Numerius · Oppius · Postumus · Publius · Quintus · Secundus · Servius · Sextus · Spurius · Tertius · Tiberius · Titus · Vibius |
NOMEN |
Acilius · Aedinius · Albatius · Allectius · Amatius · Antius · Antoninus · Arminius · Armenius · Arrius · Artorius · Asinius · Asintius · Ateius · Atius · Atilius · Atrius · Attius · Aulus · Aurelius · Ausonius · Atronius · Avisius · Barrius · Blandius · Bruccius · Bruttius · Calatorius · Calidius · Calpurnius · Calventius · Camillius · Camilius · Camelius · Caprenius · Carius · Caristanius · Cispius · Claudius · Clodius · Clovius · Cluntius · Cominius · Cordius · Cornelius · Cosconius · Crispus · Curius · Curtius · Decumius · Desticius · Didius · Dillius · Domitius · Dossenius · Duccius · Duronius · Egnatius · Epidius · Equitius · Fabius · Fadius · Falerius · Favonius · Fenius · Festinius · Flaccus · Flavius · Flavinius · Flavonius · Florius · Floronius · Fulcinius · Fulvius · Fundanus · Furius · Gabinius · Galerius · Gallus · Gavius · Gellius · Granius · Grattius · Gratidius · Helvetius · Helvius · Herennius · Herminius · Horatius · Hortensius · Hosidius · Iulius · Iunius · Iustus · Iuventius · Laetonius · Lafrenius · Lampronius · Liburnius · Licinius · Ligustinius · Livius · Longinius · Loreius · Lucius · Lucilius · Lusius · Macrinius · Maecilius · Maelius · Mallius · Mamilius · Manlius · Manilius · Marcius · Marius · Matius · Maximus · Memmius · Messienus · Metilius · Milonius · Minucius · Minicius · Modius · Mucius · Munatius · Munius · Murrius · Naevius · Nasennius · Nemetorius · Nepius · Nigidius · Nigilius · Nipius · Norbanus · Novius · Numerius · Olcinius · Oppius · Opsius · Oranius · Otacilius · Palpellius · Papinius · Papirius · Pescennius · Petellius · Petilius · Petillius · Petronius · Pinarius · Piscius · Placidius · Plautius · Plinius · Plotius · Pollius · Pomponius · Pomptinus · Pontidius · Pontius · Popidius · Portius · Postumius · Paesentius · Publicius · Publius · Pupius · Quintilius · Quintius · Quirinius · Rabirius · Rufius · Rufus · Rusonius · Rutilius · Sabucius · Sallustius · Salonius · Salvius · Scribonius · Secundius · Seius · Sempronius · Sennius · Sentius · Septimius · Sepunius · Sepurcius · Sergius · Servilius · Sestius · Sextilius · Sextius · Sidonius · Silius · Socellius · Sornatius · Spurius · Statius · Stertinius · Suedius · Sulpicius · Tadius · Tanicius · Tertinius · Tettidius · Tettienus · Tettius · Titiedius · Titius · Titinius · Trebatius · Trebellius · Treblanus · Tremellius · Tuccius · Tullius · Ulpius · Umbrenius · Umbrius · Vagionius · Vagnius · Valerius · Varius · Vassenius · Vatinius · Vedius · Velius · Veranius · Verecundius · Vergilius · Vesenius · Vesuvius · Vibenius · Vibidius · Victricius · Viducius · Vinicius · Viridius · Virius · Vitruvius · Volaginius · Volcatius · Volumnius · Volusius |
COGNOMEN |
Abercius · Abito · Acacius · Acaunus · Achaicus · Acilianus · Adauctus · Adepphius · Adjutor · Adranos · Adventus · Aeacus · Aebutus · Aemilianus · Afer · Agaptus · Agatopus · Agelastus · Agorix · Agricola · Agrippa · Agustalis · Ahala · Ahenobarbus · Albanus · Albinius · Albinus · Albucius · Alethius · Allectus · Aluredes · Alypius · Amandus · Amantius · Ambrosius · Amor · Amphion · Anatolius · Ancus · Andronicus · Angelus · Antius · Anullinus · Apelles · Apellinus · Aper · Apollonarius · Aponius · Aquila · Aquilius · Aquillius · Aratus · Arcadius · Arcavius · Archarius · Arius · Armiger · Arminus · Arpagius · Arrianus · Arruntius · Aruns · Arvina · Asellio · Asina · Asprenas · Asprenus · Assanius · Audaios · Audens · Augendus · Augurnus · Augurius · Augustalis · Augustanus · Augustus · Auila · Aurelianus · Aurelius · Ausonius · Auxentius · Auxientius · Auxilius · Avienus · Avitus · Balbillus · Balbus · Balduinus · Barbatus · Baro · Bassus · Bato · Belenus · Belisarius · Bellator · Belletor · Bellicus · Bellus · Betto · Bibaculus · Bitucus · Blandus · Bodenius · Bolanus · Bonifatius · Bonosus · Bonus · Bradua · Brocchus · Bromidus · Bruccius · Brucetus · Bruscius · Brutus · Buccio · Bulla · Burcanius · Burrus · Buteo · Caecilianus · Caecina · Caecus · Caelistis · Caelestius · Caelianus · Caelinus · Caepio · Caerellius · Caesar · Calacicus · Calatinus · Caldus · Calenus · Calerus · Caletus · Caligula · Callisunus · Calogerus · Calpornius · Calpurnianus · Calpurnis · Calvinus · Calvus · Camerius · Camillus · Campanus · Candidianus · Candidus · Candidius · Canio · Canisius · Cantaber · Capito · Capiton · Caprarius · Caracturus · Carantus · Carbo · Carinus · Carisius · Carius · Carnifex · Carus · Casca · Cassianus · Castinus · Castorius · Castus · Catianus · Catilina · Cato · Catonius · Catullus · Catulus · Catus · Cecilianus · Celatus · Celer · Celsus · Cenaeus · Cencius · Censorinus · Censorius · Centumalus · Cerialis · Cerinthus · Cerularius · Cervianus · Cervidus · Cethegus · Chlorus · Christianus · Cicero · Cico · Cimber · Cinna · Cinnianus · Cita · Cittinus · Civilis · Clarus · Classicianus · Claudianus · Clemens · Clement · Clodian · Clodianus · Cogitatus · Colias · Collatinus · Columella · Comitianus · Comitinus · Commidius · Commidus · Commius · Commodus · Concessus · Congrio · Constans · Constantius · Corbulo · Cordus · Cornix · Cornutus · Corvinus · Corvus · Cotentinus · Cotta · Crassus · Cremutius · Crescentius · Cresces · Crispian · Crispin · Crispus · Crito · Crotilo · Cucuphas · Culleolus · Cumanus · Cunobarrus · Cupitas · Curio · Cyprianus · Cyprias · Cyricus · Dacien · Dagwalus · Dalmatius · Dama · Damasippus · Damasus · Damian · Dannicus · Dardanius · Dardanus · Decentius · Decianus · Decmitius · Decmus · Dexion · Dexippus · Didicus · Dignus · Dio · Diocletianus · Diocourides · Disertus · Docilinus · Docilus · Dolabella · Dominicus · Domitianus · Donatianus · Donatus · Donicus · Dorotheus · Drusillus · Drusus · Dubitatius · Dulcitius · Durio · Durus · Duvianus · Eborius · Eburnus · Ecdicius · Eclectus · Egbuttius · Egnatius · Elerius · Eliphas · Elpidius · Elvorix · Emeritus · Encratis · Ennecus · Ennius · Ennodius · Eonus · Epidianus · Epimachus · Epolonius · Erasinus · Eudomius · Eudoxius · Eugenius · Eugenus · Eulogius · Eumenius · Eunapius · Euphemius · Eustacius · Eutherius · Evodius · Excingus · Exsupereus · Exuperantius · Exupertus · Fabianus · Fabillus · Facilis · Fadus · Fagus · Falco · Falconius · Falx · Famia · Familiaris · Fastidius · Faustillus · Faustinianus · Faustinius · Faustus · Faventinus · Felicissimus · Felissimus · Felix · Ferentinus · Ferreolius · Festus · Fidelis · Figulus · Fimbria · Fimus · Firminus · Firmus · Flaccus · Flavian · Flavianus · Flavillus · Flavinus · Florens · Florentius · Florianus · Florus · Forianus · Fortunatus · Fraucus · Fredisius · Frigidian · Frontalis · Frontinus · Fronto · Fructosis · Frugi · Frugius · Frumentius · Fullofaudes · Fulvianus · Furius · Fuscinus · Fuscus · Gaianus · Gaius · Gala · Galarius · Galenus · Galerus · Gallio · Gallus · Galvisius · Garilianus · Gaurus · Gavros · Gavrus · Gelasius · Gellius · Gemellus · Geminianus · Generidus · Genesius · Genialis · Gennadius · Gerardus · Germanus · Germanicus · Gessius · Geta · Getha · Glabrio · Glaucia · Globulus · Gluvias · Glycia · Gordian · Gordianus · Gordio · Gorgonius · Gracchus · Gracilis · Gratian · Gratidianus · Grattus · Gregorius · Grumio · Gualterus · Gryllus · Habitus · Hadrianus · Hardalio · Haterius · Helvius · Herculius · Herenus · Herma · Hermina · Hesychius · Hiberus · Hilario · Hilaris · Hilarius · Hirpinius · Hirrus · Homullus · Honoratus · Horatius · Hortensis · Hortensius · Hortensus · Hosidius · Humilus · Hybrida · Iacomus · Igennus · Ignatius · Indaletius · Indus · Ingenuus · Ingenvinus · Iocundus · Iovinus · Irenaeus · Isatis · Italicus · Ivmarus · Ianuarius · Iavolenus · Iovinianus · Iovinus · Iovius · Iuba · Iulian · Iulianus · Iuncinus · Iuncus · Iunianus · Iustianus · Iustinianus · Iustinus · Iustus · Iuvenlis · Kaeso · Lactantius · Laeca · Laenas · Laetinianus · Laevinus · Larcius · Lartius · Lateranus · Latinius · Laurentius · Leddicus · Lentullus · Lentulus · Leontius · Lepidus · Lepontus · Leptis · Liberalis · Libo · Licinianus · Licinius · Ligur · Ligustinus · Limetanus · Linus · Litorius · Littera · Litumaris · Livianus · Livigenus · Longinus · Lovernius · Lucan · Lucanus · Lucianus · Lucilianus Lucretius · Luctacus · Lucullus · Lunaris · Luonercus · Lupercus · Lupicinus · Lupinus · Lupis · Lurco · Lurio · Lutherius · Lutorius · Maccalus · Macrinus · Macro · Mactator · Maecenus · Maecius · Magnentius · Magnus · Maius · Major · Malchus · Mallus · Maltinus · Mancinus · Manlius · Mansuetus · Marcallas · Marcellinus · Marcellus · Marcialis · Marcipor · Margarita · Marinianus · Marinus · Maritialis · Maritimus · Marius · Maro · Marsallas · Marsicus · Marsus · Marsyas · Martial · Martialis · Martianus · Martinus · Martius · Martyrius · Marullinus · Marullus · Maternus · Matho · Mauricius · Maursus · Maximian · Maximianus · Maximinius · Maximinus · Maximus · Medullinus · Megellus · Melissus · Melitus · Mellitus · Melus · Meminius · Memmius · Memor · Mercator · Mercurialis · Mercurinus · Merula · Messala · Messor · Metellus · Metilius · Metunus · Micianus · Mico · Micon · Milonius · Minervalis · Minianus · Minicianus · Moderatus · Molacus · Momus · Montanus · Montaus · Mordanticus · Mucianus · Muco · Muncius · Murena · Mus · Musa · Musicus · Mutilus · Mutius · Nabor · Naevius · Narcissus · Narses · Nasica · Naso · Natalinus · Natalis · Naucratius · Nazarius · Nectaridus · Nelius · Nemesianus · Nemnogenus · Neneus · Nennius · Nepos · Nero · Nertomarus · Nerva · Nicasius · Nicetius · Nigellus · Niger · Nigidius · Nigrinus · Niraemius · Nolus · Nonius · Noster · Novation · Novellius · Numerianus · Numonis · Oceanus · Octavian · Octavianus · Octobrianus · Olennius · Olympicus · Opilio · Opimius · Opis · Optatus · Orientalis · Orientius · Orissus · Orosius · Osterianus · Otho · Ovinus · Pacatianus · Pachomius · Pacuvianus · Paenula · Paetinus · Paetus · Palicamus · Pamphilius · Panaetius · Pansa · Pantensus · Pantera · Panthera · Papinian · Papus · Paratus · Parnesius · Pascentius · Pastor · Paterculus · Paternus · Patiens · Patricius · Paulinus · Paullus · Pavo · Pelagius · Pennus · Peregrinus · Perennis · Perpenna · Perperna · Pertacus · Pertinax · Petasius · Petreius · Petronax · Petrus · Philippus · Photius · Pictor · Pilatus · Pilus · Pinarius · Piso · Pius · Placidus · Planta · Plautis · Plautius · Plautus · Pleminius · Pollienus · Pollio · Polus · Polybius · Pompolussa · Pomponius · Poplicola · Porcus · Porphyrius · Postumianus · Postumus · Potitus · Praetextus · Prilidianus · Primanus · Primulus · Primus · Prisca · Priscian · Priscillian · Priscillianus · Priscus · Probus · Processus · Proceus · Proculus · Propertius · Protacius · Protus · Proxsimus · Publianus · Publicola · Publicus · Pudens · Pudentius · Pulcher · Pulcherius · Pullus · Pusinnus · Pustula · Quartinus · Quarto · Quatruus · Quentin · Quietus · Quintilianus · Quintilius · Quintillius · Quintillus · Quiriac · Quiricus · Quirinalis · Ramio · Ramirus · Ravilla · Reburrus · Rectus · Regillus · Reginus · Regulus · Remigius · Remus · Renatus · Respectus · Restitutus · Rex · Ripanus · Rogatus · Rogelius · Romanus · Romulianus · Romulus · Roscius · Rufinianus · Rufinus · Rufrius · Rufus · Rullus · Ruricius · Ruso · Rusticus · Rutilianus · Sabellius · Sabinianus · Sabinus · Sacerdos · Saenus · Salinator · Salonianus · Saloninus · Salonius · Salvian · Salvianus · Salvius · Sanctus · Sandilianus · Sanga · Sarimarcus · Sarrius · Saturninus · Saunio · Scaevola · Scapula · Scaro · Scato · Scaurus · Schlerus · Scipio · Scribonianus · Scrofa · Sebastianus · Secundas · Segestes · Sejanus · Sellic · Seneca · Senecianus · Senecio · Senilis · Senopianus · Sentius · Septimianus · Sergius · Seronatus · Serranus · Sertorius · Servanus · Servatius · Servilius · Seuso · Severlinus · Severus · Sevso · Siculus · Sidonius · Sigilis · Silanus · Silius · Silo · Silus · Silvanus · Similis · Simo · Simplicianus · Siricus · Sisenna · Sisinnius · Sita · Sollemnis · Sorex · Sorio · Sosius · Sotericus · Soulinus · Sparticus · Spendius · Speratus · Statius · Stichus · Strabo · Sudrenus · Suilius · Sulinus · Sulla · Sulpicius · Superbus · Superstes · Sura · Surinus · Surius · Surus · Sylla · Sylvian · Sylvius · Symmachus · Symphorian · Sympronian · Synistor · Synnodus · Tacitus · Taenaris · Tancinus · Tanicus · Tarquinius · Tarsicius · Tasius · Tatian · Taurinus · Terenteianus · Tertius · Tertullian · Tertullianus · Tertulus · Tetricus · Tetullianus · Thrasea · Tiberillus · Tiberinus · Tibullus · Tiburs · Tiburtius · Ticinius · Titianus · Titillus · Torquatus · Toutius · Traianus · Trailus · Tranio · Tranquillus · Trebellius · Trebius · Trebonianus · Trebonius · Tremerus · Tremorinus · Trenico · Trenus · Triarius · Trifer · Triferus · Trimalchio · Trogus · Trupo · Tuccianus · Tuditanus · Tullius · Tullas · Tullius · Turibius · Turpilianus · Turpilinus · Turpilias · Tuticanus · Tutor · Typhoeus · Tyranus · Ulfila · Ulixes · Ulpianus · Umbonius · Urbicus · Ursacius · Ursinus · Ursus · Uticensis · Vala · Valens · Valentinian · Valentinus · Valerian · Valerianus · Valgus · Varialus · Varro · Varus · Vatia · Vedrix · Vegetius · Velius · Velus · Venantius · Venator · Ventor · Venustinius · Vepgenus · Veranius · Verecundus · Vergilius · Verinus · Verres · Verrucosis · Verullus · Verulus · Verus · Vespasianus · Vespillo · Vestinus · Vestorius · Vetranio · Vettonianus · Veturius · Viator · Vibennis · Vibius · Vibullius · Victor · Victorinus · Victricius · Vincentius · Vindex · Vinicianus · Vipsanius · Virginius · Viridio · Virilis · Virnius · Vitalinus · Vitalion · Vitalis · Vitoricus · Vitulus · Vitus · Vocula · Volturcius · Volusenus · Volusianus · Vonones · Vopiscus · Voteporix · Vulso · Zeno · Zoilus · Zosimus |
AGNOMEN |
Africanus · Allobrogicus · Asiaticus · Atticus · Augustus (dla Cesarzy) – Balearicus · Briganticus · Britannicus · Caligula · Creticus · Dalmaticus · Gaetulicus · Gallicus · Germanicus · Helveticus · Imperator · Isauricus · Italicus · Macedonicus · Nasica · Nero · Numidicus · Paulus · Sparticus |
