Książka „Pozycja prawna aktorów w starożytnym Rzymie” autorstwa Elżbiety Loski, jak sama nazwa nazwa wskazuje, poświęcona jest tematyce aktorstwa w antycznym Rzymie, a zwłaszcza jego usytuowaniu prawnym.
Autorka podkreśla, że większość terminologii teatralnej, Rzymianie zaczerpnęli od Etrusków, a powodem sprowadzenia aktorstwa była zaraza, która wybuchła w Rzymie. Aktorzy mieli obłaskawić bogów swoją grą, a tym samym zapobiec nieszczęściu. Tak więc, pierwsze występy teatralne (ludi scaenici) powiązane były z uroczystościami sakralnymi.
W początkach państwowości rzymskiej nie można było mówić o jakimś negatywnym nastawieniu do tej grupy społecznej, gdyż w dużej mierze zawodem tym pałali się ludzie nie posiadający rzymskiego obywatelstwa. Jednak stopniowo, w społeczeństwie rzymskim pojawiać się zaczęła pogarda do aktorów. Autorka analizuje przyczyny takiego nagłego pogorszenia się opinii. W dużej mierze zapewne to nobilitas widziała w aktorach niebezpieczeństwo. Dostrzegano, że aktor na scenie posiadał łatwość manipulacji tłumów, zdolność do grania innych osób, udawania głosów. Nierzadko aktorzy (kobiety i mężczyźni) byli obiektami westchnień widzów. W ten sposób aktorzy mogli sobie pozwalać na szyderstwo z postaci publicznych, a biorąc pod uwagę popularność występów teatralnych, mogło to istotnie ugodzić w dobre imię arystokratycznych rodów – na co te nie mogły sobie pozwolić. Stąd też warstwy wyższe skutecznie działały na niekorzyść pozycji prawnej aktorów. Zakazano aktorom rzymskim (posiadającym obywatelstwo) wstępować do armii, ich prawa wyborcze były praktycznie nie respektowane. Przysługiwało im jedynie prawo odwołania się do trybuna ludowego. Co jest jednak istotne, aktorzy mieli prawo zrzeszać się w stowarzyszeniach i tym samym próbować poprawiać swoją pozycję w społeczeństwie.
Co więcej, starano się zapobiec mieszaniu patrycjatu z aktorami. Wprowadzano prawa, które zakazywały udziału członków warstw wyższych występowania w przedstawieniach teatralnych. Pojawiło się także prawo które nakazywało grania na scenie – miało to na celu skuteczne ośmieszenie danej osoby z warstwy nobilów. Oczywiście nie było jednak niczego złego w oglądaniu pokazów – elicie przysługiwały pierwsze rzędy na widowni.
Autorka w swoich rozważaniach skupia się także na małżeństwach, prawie spadkowym czy aktach prawnych zawieranych między aktorami. Pojawia się także konkluzja mówiąca, że pozycja prawna mężczyzn była znacznie wyższa od pozycji kobiet – co w świetle społeczeństwa antycznego patriarchalnego jest raczej naturalną konsekwencją.
Książka jest z pewnością prawdziwą skarbnicą wiedzy o aktorstwie rzymskim i jest warta polecenia. Pozycja jest loginie ustrukturyzowana, a wnioski są wysnuwane bardzo rzeczowo. Autorka bazuje w swoich rozważaniach na bardzo szerokiej bibliografii – zarówno źródłach antycznych jak i współczesnych opracowaniach. Wnioski wysnute w książce tylko dowodzą, jak duże znaczenie mieli aktorzy w oddziaływaniu na tłumy.
Elżbieta Loska
Pozycja prawna aktorów w starożytnym Rzymie
Monografia opisująca pozycję prawną ludzi wolnych wykonujących zawód aktora w okresie od pojawienia się aktorów w Rzymie do końca okresu klasycznego.
Produkt jest tymczasowo niedostępny
Specjalnie dla Czytelników !!! niższe ceny po kliknięciu w poniższy link i wpisaniu hasła do rabatu: imperiumromanum
