Syrakuzy były w starożytności kolonią Koryntu założoną około 733 roku p.n.e. Od około 485 roku p.n.e. Syrakuzami rządzili tyrani (Gelon, Hieron I) dążący do zjednoczenia Greków sycylijskich i wyparcia Kartagińczyków z wyspy (zwycięstwo pod Himerą 480 rok p.n.e.). Po obaleniu na krótko tyranii (467-466 p.n.e.) doszło do zamieszek wewnętrznych i osłabienia pozycji Syrakuz. Kartagina ponowiła próby zdobycia wyspy (409-405 p.n.e.), co ułatwiło Dionizjuszowi I, twórcy potęgi Syrakuz, dojście do władzy. Kolejne walki o władzę (Dionizjusz II i Dion) przyniosły przywrócenie demokracji.
W II wojnie punickiej Syrakuzy, sprzymierzone z Kartaginą, zostały zdobyte i złupione przez Rzymian (212 rok p.n.e., śmierć Archimedesa). Stały się jednym z rzymskich miast prowincjonalnych.
