Rzymski dodecahedron. Tak wyglądające artefakty datowane na II/III wiek n.e. odnajdywano na obszarze całej Europy od Anglii po Węgry, najczęściej jednak w dzisiejszej Francji i Niemczech. Do dziś jednak nie ustalono ich funkcji i użyteczności.
Wykonywano je w dużej mierze z brązu, rzadziej z kamienia. Mają od 4 do 11 cm średnicy, w środku puste, składają się z 12 pięcioramiennych ścian z otworem na każdej z nich. Mają formę pięciokąta. Na artefakty natrafiono w Wielkiej Brytanii, Belgii, Niemczech, Francji, Luksemburgu, Holandii, Austrii, Szwajcarii i Węgrzech.
Nie posiadamy żadnych zapisków mogących wskazać funkcję przedmiotów. Nie brakuje jednak teorii i spekulacji na ten temat. Uważa się że dodecahedron mógł być: świecznikiem (wosk został znaleziony wewnątrz jednego z artefaktów), kostką do gry, urządzeniem do określania odpowiedniego terminu siewu zboża, narzędziem do kalibracji rur wodociągowych lub standardowym narzędziem legionów, zabawką lub po prostu rzeźbą geometryczną. Wśród tych spekulacji, niektóre zasługują na uwagę.
Większość specjalistów przychyla się do teorii mówiącej, że dodecahedron był narzędziem stosowanym na polu bitwy do określania trajektorii lotu pocisku wystrzelonego z artylerii. Duża cześć badaczy przychyla się do stwierdzenia, że mogło też to być narzędzie geodezyjne. Inni sądzą, że przy pomocy dodecahedronu można było badać niebo i gwiazdy. W Brytanii sądzi się, że przedmiot mógł być stosowany przez druidów w Brytanii i Kaledonii do religijnych rytuałów. Są to jednak tylko spekulacje. Nie posiadamy żadnych dowodów lub wskazówek na zastosowanie tych artefaktów.
