Byk Farnezyjski jest to słynna rzymska rzeźba z III wieku n.e. ukazująca scenę ukarania królowej Dirke poprzez przywiązanie jej do rogów byka.
Dirke była żoną Likosa – króla Teb. Dirke była okrutna wobec poprzedniej żony Likosa – Antiopy. Kiedy synowie Antiopy – bliźniacy Amfion i Zetos – zostali przekonani przez pasterza, który ich wychował, że Antiopa jest ich prawdziwą matką, zabili Dirke, wiążąc ją do rogów byka.
Jak wspomina Pliniusz Starszy rzeźba jest kopią greckiego dzieła autorstwa Apolloniosa z około I wieku p.n.e. i została odkryta w połowie XVI wieku w termach Karakalli. Artefakt znajduje się w Narodowym Muzeum Archeologicznym w Neapolu.
Byk Farnezyjski jest największą dotychczas odkrytą pojedynczą rzeźbą ze starożytności.
