Rozdziały
| Imiona | Flavius Libius Severus Serpentius |
|---|---|
| Czas panowania | 19 listopada 461 – 15 sierpnia 465 n.e. |
| Urodzony | ok. 420 n.e. |
| Zmarły | 15 sierpnia 465 n.e. |
Libiusz Sewer (Libius Severus) urodził się około roku 420 n.e. w Lukanii (Lucania), krainie historycznej na południu antycznej Italii, między Zatoką Tarencką a Morzem Tyrreńskim. Libiusz był jednym z ostatnich cesarzy Cesarstwa Zachodniorzymskiego, sprawując władzę od 19 listopada 461 roku do swojej śmierci w 15 sierpnia 465 roku n.e.
Mimo że oficjalnie piastował najwyższy urząd, faktycznie znajdował się pod silnymi wpływami głównodowodzącego rzymskiej armii polowej (magister militum) – Rycymera. Libiusz nie był w stanie przeprowadzić skutecznych reform. Antyczne źródła wspominają Libiusza, jako osobę pobożną oraz religijną.
Tło
Dnia 7 sierpnia 461 roku n.e. magister militum Rycymer zabił cesarza Majoriana i tym samym ustanowił wakat na tronie Rzymu. Walka o władzę w stolicy Cesarstwa Zachodniego miała się odbyć między Rycymerem, cesarzem wschodniorzymskim Leonem I oraz Genzerykiem, królem Wandalów, który pod swoim władaniem miał Północną Afrykę oraz Sardynię i Korsykę. Leonowi naturalnie przysługiwało prawo zaakceptowania nowego „kolegi”, zgodnie z oficjalną sytuacją polityczną, jakoby Cesarstwo było wciąż zjednoczone.
Rycymer potrzebował słabego władcy na tronie, tak aby móc go swobodnie kontrolować. Sam nie mógł sięgnąć po purpurę z racji na swoje barbarzyńskie korzenie.
Rywalizacja o tron była niezwykle zacięta. W 455 roku n.e. Genzeryk porwał żonę oraz dwie córki cesarza zachodniego Walentyniana III – Licynię Eudoksję, Eudokię oraz Placydię, w czasie zdobycia Rzymu przez Wandalów. Poprzez małżeństwo swojego syna Huneryka z Eudokią udało mu się wkroczyć do rodziny cesarskiej. Sam wysunął kandydaturę na następcę tronu w Rawennie (oficjalna stolica od 402 roku n.e.; wcześniej Mediolan) Olibriusza, który poślubił drugą córkę Walentyniana – Placydię i także stał się członkiem rodziny cesarskiej.
Genzeryk chcąc „przepchnąć” swojego kandydata, zdecydował się wymusić presję na Rawennie i przeprowadził szereg ataków wzdłuż wybrzeża Italii i Sycylii, podkreślając tym samym, że pokój zawarty z Majorianem już nie obowiązywał. Rycymer zdecydował się zainterweniować. Wysłał emisariusza do Genzeryka w celu prośby o przestrzeganie traktatu pokojowego, kiedy inny wysłannik udał się do cesarza wschodniego z prośbą o zaprzestanie najazdów oraz uwolnienie żony i córek Walentyniana III.
Pomimo presji jaką wywierali Wandalowie na Cesarstwie Zachodniorzymskim, Rycymer zignorował Olibriusza i mianował swojego własnego kandydata – Libiusza Sewera, senatora z Lukanii, na cesarza zachodniorzymskiego. Rzymski senat oficjalnie ogłosił nowego cesarza dnia 19 listopada 461 roku n.e. w Rawennie.
Panowanie
Wybór Libiusza wynikał prawdopodobnie z chęci przypodobania się Rycymera arystokracji italskiej. Sewer obejmując swoje stanowisko zmierzyć się musiał z wieloma problemami państwa w sytuacji, kiedy sam był pod silnym wpływem Rycymera, a wiele prowincji za zachodzie nie uznawało jego władzy.
Na początku lat 60 V wieku n.e. Cesarstwo Zachodniorzymskie nie obejmowało już Brytanii (została porzucona), Afryki (podbita przez Wandalów) oraz Hiszpanii (okupowana przez Swebów i Wizygotów, którzy byli foederati – sprzymierzeńcami). Ponadto w samej Galii rządził Egidiusz, a w Illyricum Marcellinus, którzy wspierali zamordowanego Majoriana i tym samym nie popierali władztwa Libiusza. Nawet sam cesarz wschodni Leon I nie uznawała Libiusza, a niektóre źródła bizantyjskie wspominają cesarza zachodniego jako uzurpatora.
Libiusz Sewer obawiał się, że Marcellinus, posiadający pod swoją komendą duże siły, wraz ze wsparciem Leona będzie chciał odbić tron z rąk Rycymera oraz Libiusza. W celu przeciwdziałaniu zagrożeniom, Libiusz powołał własnego magister militum per Gallias – Agrippinusa, dając mu oficjalną władzę ponad Egidiuszem. Warto wspomnieć, że w czasie rządów Majoriana Agrippinus został oskarżony o zdradę, uznany winnym i skazany na śmierć. Ułaskawiono go prawdopodobnie jedynie za sprawą Rycymera, który chciał zachować równowagę w Galli. Agrippinus chcąc się zrewanżować Egidiuszowi zawarł sojusz z Frankami, dowodzonymi przez Childeryka I. W zamian za pomoc, w 462 roku n.e. Libiusz przekazał Wizygotom Narbonę, tym samym dając im dostęp do Morza Śródziemnego i oddzielając zbuntowanego Egidiusza od cesarstwa.
Warto wspomnieć o jednym akcie państwowym, spośród niewielu wydanych, w którym Libiusz skazał na śmierć prefekta pretorianów w Galii – Arvandusa, po tym jak oskarżono go o zdradę i chęć przejęcia władzy.
Libiusz w trakcie swojego panowania rządził praktycznie jedynie Italią. W 465 roku n.e., po śmierci Egidiusza, Galia wróciła na krótki okres do sfery wpływów cesarza.
Śmierć
Szczegóły śmierci Libiusza są niejasne. Większość współczesnych historyków zgadza się, że zmarł z przyczyn naturalnych dnia 15 sierpnia 465 roku n.e. Jego panowanie było kolejnym krokiem w stronę definitywnego upadku Cesarstwa Zachodniorzymskiego.
