Ta strona nie może być wyświetlana w ramkach

Przejdź do strony

Jeśli znajdziesz błąd ortograficzny lub merytoryczny, powiadom mnie, zaznaczając tekst i naciskając Ctrl + Enter.

Galla Placydia

(388/392 - 450 n.e.)

Ten wpis dostępny jest także w języku: angielski (English)

Możliwy wizerunek Galli Placydii na szklanym medalionie. Obecnie naukowcy podważają, jakoby była to podobizna cesarzowej.

Aelia Galla Placydia (ur. ok 388/392 – zm. 450) – córka cesarza rzymskiego Teodozjusza I Wielkiego oraz jego drugiej żony, Flawii Galli.

Dzieciństwo

Przyszła na świat pomiędzy latami 388 a 392, prawdopodobnie w Konstantynopolu lub Salonikach jako córka cesarza Teodozjusza Wielkiego i jego drugiej żony, córki cesarza Valentyniana I. Była młodszą, przyrodnią siostrą cesarzy Honoriusza i Arkadiusza. Po urodzeniu, ojciec wyznaczył jej dochód i własny dwór, a opiekunem została wyznaczona siostrzenica cesarza – Serena. W 394 roku zmarła w połogu cesarzowa Galia, a rok później Teodozjusz Wielki, który w testamencie wyznaczył starszemu synowi Arkadiuszowi tron Wschodniego, a młodszemu Honoriuszowi tron Zachodniego Cesarstwa. Na opiekuna Honoriusza i Galli wyznaczono generała i zaufanego zmarłego cesarza, a jednocześnie męża Sereny – Stilichona. Źródła nie są zgodne co do wychowania jakie Galla otrzymała będąc dzieckiem – być może jako cesarska córka i siostra otrzymała klasyczne wychowanie. W latach 395 – 408 realna władza w Zachodnim Cesarstwie należała do Stylichona i Sereny. W 398 roku doszło do małżeństwa Honoriusza z ich córką Marią, tym samym cementując ich pozycję na dworze.

Złupienie Rzymu i pierwsze małżeństwo

W 408 roku na skutek spisku pałacowego został zamordowany Stilichon, a w zamieszkach wywołanych po jego śmierci zginęło kilkadziesiąt tysięcy rodzin gockich żołnierzy pozostających na służbie Cesarstwa. W konsekwencji powyższej rzezi, Goci pod wodzą króla Alaryka, zdecydowali się na otwarty konflikt z Rzymem. W latach 408 – 410 (z małymi przerwami), Galla Placydia przebywała w oblężonym przez Gotów Rzymie. W czasie tym Senat rzymski uznał, że dawna protektorka Galii – Serena spiskowała z wrogami i pomogła im dotrzeć aż pod mury miasta. Serena została skazana na śmierć poprzez uduszenie. Źródła zgodne wskazują, że śmierć wciąż wpływowej dawnej opiekunki politycznie leżała w interesie Galli. W 410 roku Rzym został zdobyty, a sama Galla potraktowana została jako karta przetargowa w negocjacjach z Honoriuszem i uprowadzona do Barcelony przez wycofujących się Gotów. W tym samym roku zmarł Alaryk, a nowym królem obrany został Ataulf. Najeźdzcy wycofali się do południowej Galii, a przeciągające negocjacje pomiędzy Gotami i Rzymem doprowadziły do kompromisu, w wyniku którego w 413 roku doszło do ślubu Ataulfa i Galli Placydii. Tym samym Galla została królową Wizygotów, jednakże na początku 415 roku zmarł jedyny syn Galli i Ataulfa – Teodozjusz, a kilka miesięcy później został zamordowany Ataulf. Sytuacja wdowy na wizygockim dworze uległa znacznemu pogorszeniu. Ostatecznie, na mocy porozumienia nowego króla z cesarzem Honoriuszem, Galla dostała pozwolenie na wyjazd z Barcelony w zamian za dostarczenie Wizygotom żywności przez Rzymian. Jako wdowie po gockim królu, została jej przyznana także gwardia osobista Gotów.

Drugie małżeństwo i wygnanie

Po powrocie do Rawenny, Honoriusz zdecydował, że Galla poślubi jednego z jego znaczących generałów – konsula Flawiusza Konstancjusza. Ze związku z Konstancjuszem Galla urodziła córkę – Justę Honorię (418 r.) oraz syna – późniejszego cesarza Walentyniana III (419 r.). W lutym 421 roku bezdzietny Honoriusz podniósł szwagra do godności współcesarza (Konstancjusz III) i jednocześnie następcy tronu, jednak kilka miesięcy później Konstancjusz zmarł. W okresie po śmierci męża doszło do sporu pomiędzy Honoriuszem a Gallą, którego podłożem prawdopodobnie był stosunek do kwestii tzw. sprzymierzeńców – germańskich plemion, które zamieszkiwały obszary cesarstwa. Honoriusz reprezentował powszechnie wówczas podzielane przez rzymskie elity stanowisko o konieczności podporządkowania germańskich plemion, podczas gdy Placydia prawdopodobnie popierała stanowisko zmierzające do podziału władzy i włączenia German w strukturę władzy słabnącego Cesarstwa. Skutkiem tego konfliktu było opuszczenie zachodniego Cesarstwa przez Gallę i udanie się do Konstantynopola, na dwór swojego siostrzeńca Teodozjusza II.

Powrót z wygnania i regencja

15 sierpnia 423 roku zmarł bezdzietnie cesarz Honoriusz a kontrolę nad dworem w Rawennie przejął jego sekretarz – Jan. W takiej sytuacji, w zamian za zrzeczenie się panowania nad Dalmacją przez zachodnią część cesarstwa, Teodozjusz II poparł starania ciotki o uzyskanie tronu dla jej małoletniego syna. W maju 425 roku wojska bizantyjskie zajęły Rawennę, uzurpator Jan został stracony, a sześcioletni syn Galii Placydii proklamowany cesarzem Walentynianem III.

Mozaiki wewnątrz Mauzoleum Galli Placydii w Rawennie.

W latach 425 – 437 Galla sprawowała rządy regencyjne w imieniu swojego syna. Nie była w stanie zapobiec dalszemu upadkowi autorytetu cesarskiego. W czasie tym Wizygoci i Swebowie sprawowali niezależną władze nad Półwyspem Iberyjskim. W 429 roku konsul Afryki, Bonifacy ogłosił niezależność tej prowincji od Rzymu. W 431 r. Wandalowie zniszczyli Hipponę, miasto, w którym żył i pracował św. Augustyn, a w 439 padła stolica rzymskiej Afryki – Kartagina. Jednocześnie, wraz z upływem czasu jej władza słabła. W 433 roku – dowódca rzymskich wojsk w Galii – Flawiusz Aecjusz został mianowany patrycjuszem i niebawem przejął kontrolę nad resztkami rzymskiej armii. W 437 roku Walentynian III osiągnął pełnoletniość, co w rzeczywistości oznaczało wygaśnięcie regencji i przejęcie władzy w Cesarstwie przez Aecjusza.

Ostatnie lata

Po wygaśnięciu regencji Galia Placydia przeniosła się na stałe do Rzymu. Była bardzo religijną osobą i fundowała wiele kościołów. W ostatnich latach życia zmagała się ze skutkami intrygi, która stała się pretekstem do inwazji Hunów na Cesarstwo. Po skandalu obyczajowym, którego rezultatem była pozamałżeńska ciąża Justy Honorii, Walentynian III nakazał jej poślubienie jednego z senatorów. Prawdopodobnie z tego powodu Justa Honoria wysłała pierścień zaręczynowy i list do wodza Hunów, Attyli. Attyla wykorzystał ten incydent do wysunięcia żądań terytorialnych pod adresem Walentyniana i rozpoczął przygotowania do inwazji na Cesarstwo. Ostatecznie, połączone siły rzymskie i wizygockie pokonały Hunów w Bitwie na Polach Katalaunijskich w 451 roku. Galla Placydia zmarła 27 listopada 450 roku w Rzymie i tam tez została pochowana. W Rawennie wzniesiono dla niej mauzoleum, które nigdy nie stało się miejscem jej pochówku. Jej syn Walentynian III, który był ostatnim męskim przedstawicielem dynastii Teodozjańskiej, został zamordowany w 455 roku.

Autor: Piotr Baran
Źródła wykorzystane

IMPERIUM ROMANUM potrzebuje Twojego wsparcia!

Jeżeli podobają Ci się treści, jakie gromadzę na portalu oraz, którymi dzielę się na kanałach społecznościowych, wdzięczny będę za jakiekolwiek wsparcie. Nawet najmniejsze kwoty pozwolą mi opłacić dalsze poprawki, ulepszenia na stronie oraz serwer.

Wesprzyj IMPERIUM ROMANUM!

Wesprzyj IMPERIUM ROMANUM

Dowiedz się więcej!

Wylosuj ciekawostkę i dowiedz się czegoś nowego o antycznym świecie Rzymian. Wchodząc w poniższy link zostaniesz przekierowany do losowego wpisu.

Losowa ciekawostka

Losowa ciekawostka

Odkrywaj tajemnice antycznego Rzymu!

Jeżeli chcesz być na bieżąco z najnowszymi wpisami na portalu oraz odkryciami ze świata antycznego Rzymu, zapisz się do newslettera, który jest wysyłany w każdą sobotę.

Zapisz się do newslettera!

Zapisz się do newslettera

Księgarnia rzymska

Zapraszam do kupowania ciekawych książek poświęconych historii antycznego Rzymu i starożytności. Czytelnikom przysługuje rabat na wszelkie zakupy (hasło do rabatu: imperiumromanum).

Zajrzyj do księgarni

Księgarnia rzymska

Raport o błędzie

Poniższy tekst zostanie wysłany do naszych redaktorów