Ta strona nie może być wyświetlana w ramkach

Przejdź do strony

Jeśli znajdziesz błąd ortograficzny lub merytoryczny, powiadom mnie, zaznaczając tekst i naciskając Ctrl + Enter.

Lucjusz Sykcjusz Dentatus, czyli rzymski Achilles

Ten wpis dostępny jest także w języku: angielski (English)

Rzymscy żołnierze walczyli w czasach wczesniej Republiki jako hoplici
Rzymscy żołnierze walczyli w czasach wczesniej Republiki jako hoplici | Autor: Nicholas Subkov

Lucjusz Sykcjusz Dentatus był najprawdopodobniej postacią historyczną, choć jego dzieje spisane zostały po raz pierwszy dopiero w połowie I wieku p.n.e. (kilka stuleci po jego śmierci) przez rzymskiego uczonego i pisarza Marka Terencjusza Warrona Atacyńskiego.

Wcześniejszymi źródłami informacji, które posłużyły się do odtworzenia szczegółów jego życia i uzupełnienia pierwotnych ustnych relacji o jego czynach były ludowe opowieści i legendy oraz wydarzenia historyczne z II i I wieku p.n.e. Rzymianie wierzyli, że Dentatus był plebejskim bohaterem, wspomagającym lud w walce przeciwko oligarchom, którzy przyczynili się do jego zabójstwa około 450 r.p.n.e.

Z relacji Dionizjusza z Halikarnasu wiadomo, że Dentatus w wieku dwudziestu siedmiu lat służył w wojsku jako zwykły rangą legionista. W bitwie z Wolskami jego legion został pokonany, a znaki bojowe przechwycili wrogowie, jednak Dentatus w pojedynkę zdołał odzyskać je, czym jak pisze Dionizjusz „oszczędził centurionom wiecznej hańby”. Jego heroizm został uznany i odznaczono go wieńcem złotym (corona aurea).

Podczas następnej bitwy legionista znów wykazał się wielkim bohaterstwem. Uratował najwyższego rangą centuriona (primus pilus) legionu II, w którym sam służył. Primus pilus podczas bitwy został obalony na ziemię przez wrogów, którzy następnie zabrali mu Orła – najświętszy ze wszystkich znaków legionowych. Dentatus rzucił się na ratunek swojemu dowódcy i odzyskał zabranego wcześniej Orła. Centurion był bardzo zmieszany zaistniałą sytuacją i chciał w zamian za ten bohaterski czyn przekazać swojemu legioniście dowództwo. Dentatus w pokorze i z szacunku do swojego dowódcy odmówił jego zastąpienia lecz konsul awansował go, nadając mu rangę primus pilus w I legionie.

Lucjusz Sykcjusz Dentatus podczas czterdziestoletniej służby wojskowej wziął udział w stu dwudziestu bitwach, wygrał osiem lub dziewięć pojedynków, w których co ciekawe to wróg zawsze go wyzywał oraz zdobył łupy z trzydziestu czterech lub trzydziestu sześciu wojowników. Posiadał czterdzieści pięć blizn – wszystkie z przodu, żadnej z tyłu, co świadczy o tym, że nigdy nie bał się walki i dzielnie stawał ramię w ramię z każdym przeciwnikiem. Warto nadmienić, że dwanaście z jego blizn było pamiątką po jednej tylko walce. Całość przyznanych Dentatusowi nagród czy odznaczeń za jego zasługi wojskowe robi wielkie wrażenie.

W swoim życiu otrzymał za męstwo osiemnaście ceremonialnych włóczni (hasta pura), dwadzieścia pięć ozdobnych medalionów (phalerae), osiemdziesiąt trzy torkwesy, sto sześćdziesiąt bransolet (armillae), czternaście wieńców obywatelskich (corona civica) z liści dębu ,przyznawanych za ocalenie życia obywatelowi rzymskiemu w bitwie, osiem wieńców złotych (corona aurea) w kształcie wieńca z liści dębu, nadawanych za zabicie wroga w pojedynku, trzy wieńce murowe (corona muralis) ze złota w kształcie murów, nadawane pierwszemu, który sforsował mur podczas oblężenia wrogiego miasta, oraz jeden wieniec oblężniczy (corona obsidionalis), składający się z trawy i kwiatów rosnących w miejscu walk, przyznawany za oswobodzenie armii oblężonej lub otoczonej na polu bitwy. Ponadto otrzymał kosz pełen monet, dziesięciu jeńców, którzy byli jego osobistymi niewolnikami i dwadzieścia wołów.

Rzymski pisarz Waleriusz Maksymus stwierdza nawet, że ilość odznaczeń wojskowych Dentatusa wystarczyłaby do obdzielenia nimi całego jednego legionu. Aulus Gelliusz , pisarz z II wieku n.e. zanotował niesamowitą ciekawostkę, iż z powodu waleczności jaką odznaczał się Dentatus, zwano go rzymskim Achillesem. Należy także wspomnieć , że przydomek (cognomen) „Dentatus” oznacza „mający ząb” w sensie kłów dzikiego zwierzęcia. Być może zawdzięcza on ten przydomek z racji swojej waleczności i bezkompromisowości w walce. Jednak z racji, że rzymskie przydomki miały często charakter poniżający, niewykluczonym jest, że otrzymał go po prostu z powodu swojego własnego zepsutego lub wystającego zęba.

Lucjusz Sykcjusz Dentatus w trakcie swojego życia odegrał także rolę przeciwnika decemwirów, co ostatecznie doprowadziło do jego śmierci. Decemwirowie tworzyli kolegium urzędnicze, powstałe z porozumienia patrycjuszy z plebejuszami w 452 r.p.n.e. w celu konieczności kodyfikacji prawa. Kolegium składało się z 10 członków i w latach 451-449 p.n.e. pełniło najwyższą władzę w państwie. Decemwirowie zostali jednak obaleni po tym jak ich władza przerodziła się w tyranię.

W roku 450 p.n.e. Dentatus otrzymał tytuł trybuna wojskowego lecz z racji, że był w opozycji wobec decemwirów, został wciągnięty przez przeciwników w pułapkę. Ponownie w swoim życiu i zarazem po raz ostatni wykazał się wielkim męstwem i walecznością, gdyż zanim został uśmiercony, zdążył wysłać na drugi świat wielu wrogów. Jego ciało zostało znalezione wśród pierścienia zabitych rywali. Śmierć Dentatusa stała się początkiem końca decemwirów. Wiadomość o morderstwie Dentatusa wywołała u żołnierzy bunt i w niedługim czasie przyczyniła się do obalenia tyranii decemwirów.

Autor: Piotr Pietrych
Źródła wykorzystane
  • Ross Cowan, Ku chwale Rzymu.Wojownicy Imperium
  • Ross Cowan, Wojny, Bitwy i Wojownicy Rzymscy

IMPERIUM ROMANUM potrzebuje Twojego wsparcia!

Jeżeli podobają Ci się treści, jakie gromadzę na portalu oraz, którymi dzielę się na kanałach społecznościowych, wdzięczny będę za jakiekolwiek wsparcie. Nawet najmniejsze kwoty pozwolą mi opłacić dalsze poprawki, ulepszenia na stronie oraz serwer.

Wesprzyj IMPERIUM ROMANUM!

Wesprzyj IMPERIUM ROMANUM

Dowiedz się więcej!

Wylosuj ciekawostkę i dowiedz się czegoś nowego o antycznym świecie Rzymian. Wchodząc w poniższy link zostaniesz przekierowany do losowego wpisu.

Losowa ciekawostka

Losowa ciekawostka

Odkrywaj tajemnice antycznego Rzymu!

Jeżeli chcesz być na bieżąco z najnowszymi wpisami na portalu oraz odkryciami ze świata antycznego Rzymu, zapisz się do newslettera, który jest wysyłany w każdą sobotę.

Zapisz się do newslettera!

Zapisz się do newslettera

Księgarnia rzymska

Zapraszam do kupowania ciekawych książek poświęconych historii antycznego Rzymu i starożytności. Czytelnikom przysługuje rabat na wszelkie zakupy (hasło do rabatu: imperiumromanum).

Zajrzyj do księgarni

Księgarnia rzymska

Raport o błędzie

Poniższy tekst zostanie wysłany do naszych redaktorów