Welici (Velites), w l.poj. veles, czyli dosłownie „żołnierz lekkozbrojny”. W rzymskim legionie republikańskim piechota lekkozbrojna, prowadząca działania przed linią manipułów. We wczesnym legionie, welici liczyli 1000 żołnierzy.
Velites byli najmłodsi, najruchliwsi i najmniej doświadczeni spośród żołnierzy wchodzących w skład legionu. Formacja ta wywodziła się z wcześniejszych leves. Na ich uzbrojenie składało się kilka krótkich oszczepów o długości 90 cm1 (iaculum, nazywanych także hastae velitares lub veretum) o długości około 1,2 metra, krótkie miecze (niekiedy gladiusy). Czasami posiadali okrągłe tarcze (parma), o średnicy poniżej 1 metra.
Velites nosili często skóry drapieżników (np. wilków, niedźwiedzi), które miały być źródłem mocy oraz odwagi. Rzadko używali też lekkich skórzanych hełmów; jednak najczęściej nie posiadali żadnego pancerza. Wynikało to w dużej mierze z faktu, że byli biednymi (należeli do warstwy o majątku 400-2500 denarów) i młodymi obywatelami. Często w wyposażeniu znajdowała się także proca, która miała zasięg do 180 metrów. Grupę zbliżoną do nich wiekiem i wyszkoleniem bojowym, jednak ze znacznymi różnicami w uzbrojeniu, stanowili hastati.
Podczas bitwy velites, wysunięci przed pierwszą linię piechoty ciężkozbrojnej, staczali potyczki i nękali przeciwnika pociskami. Kiedy cały legion był gotowy do walki, wycofywali się na tyły przez przerwy między manipułami.
Velites brali na siebie ciężar walki ze słoniami bojowymi czy rydwanami – tak jak np. w bitwie pod Zamą. O to jak opisuje starcie welitów ze słoniami Wegecjusz:
Starożytni wszak najczęściej walczyli z nimi przy pomocy welitów. Byli to bowiem młodzi żołnierze, lekkozbrojni, obrotni i niezwykle biegli w rzucaniu bronią miotającą z grzbietu końskiego. Oddziały te krążyły bez przerwy wokół słoni i zabijały je długimi lancami i oszczepami. Następnie, kiedy ich obawa
zelżała, atakowali słonie na korpus i, rzucając razem oszczepy, zabijali je poprzez wiele zadanych im ran.– Wegecjusz, O sztuce wojskowej
Badacze twierdzą, że velites występowali w latach 211 – 107 p.n.e. (zastępując tzw. leves) i zniknęli wraz z wprowadzeniem reformy Mariusza, która była konsekwencją stopniowego ujednolicania uzbrojenia oraz odchodzenia od armii obywatelskiej.
