Ta strona nie może być wyświetlana w ramkach

Przejdź do strony

Jeśli znajdziesz błąd ortograficzny lub merytoryczny, powiadom mnie, zaznaczając tekst i naciskając Ctrl + Enter.

Brytanik

(12 lutego 41 - 11 lutego 55 n.e.)

Ten wpis dostępny jest także w języku: angielski (English)

Detal posągu ukazujący Brytanika na rękach swojej matki – Messaliny.
Autor: Gautier Poupeau | Na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Na tych samych warunkach 2.0.

Brytanik urodził się jako Tiberius Claudius Caesar Drusus Germanicus Britannicus dnia 12 lutego 41 roku n.e. Był synem cesarza rzymskiego Klaudiusza i Messaliny. Jego pierwotne imię Germanik zamieniono na Brytanik dla uczczenia podboju Brytanii przez ojca w 43 n.e. Zamordowany został z polecenia Nerona, jako rywal do tronu.

Planowany następca tronu

Jako jedyny żyjący syn cesarza (poprzedni syn z Plaucją Urgulanillą zmarł w wieku 3 lat ponad dwie dekady wcześniej) był głównym kandydatem do majątku i tytułów ojca. Ojciec aby upamiętnić narodziny Brytanika kazał wybić sesterca, na awersie którego kazał umieścić Spes Augusta – nadzieję familii cesarskiej.

Dwa lata później, 43 roku n.e. Klaudiusz otrzymał dumny tytuł „Brytanik” (Britannicus) od senatu za zwycięski podbój wyspy Brytanii. Cesarz odrzucił jednak propozycję i przekazał przydomek swojemu synowi. Klaudiusz niezwykle kochał swojego jedynego syna, którego zabierał na wszelkie publiczne wydarzenia, krzycząc „Szczęście z tobą, mój chłopcze!” i wyczekując tego samego zawołania ze strony tłumu.

Jego pozycji nie zachwiała nawet otwarta zdrada jego matki Messaliny i jej skazanie na śmierć w 48 n.e. Tego roku bowiem niespodziewający się niczego Brytanik wziął udział w spisku na życie ojca. Senator Gajusz Syliusz zauroczony przez (znaną z perwersji) cesarzową Messalinę został jej kochankiem. Messalina zmusiła Syliusza do rozwodu i poślubienia jej (czym dopuściła się bigamii) wobec świadków, w czasie gdy Klaudiusz przebywał w Ostii. Ponieważ Syliusz był bezdzietny, zamierzał adoptować Brytanika. Narcyz ujawnił małżeństwo Messaliny i jej plany zamordowania Klaudiusza. Cesarz nakazał egzekucję Syliusza, który nie bronił się w czasie rozprawy. Razem z nim w 48 roku n.e. została zgładzona Messalina.

Po śmierci Messaliny Klaudiusz stał się odpowiedzialny za wychowanie syna. Był jednak także namawiany na kolejny ożenek, który miał ustabilizować sytuację rodziną w rodzie julijsko-klaudyjskim. Kolejny ślub Klaudiusz wziął z własną bratanicą Agrypiną Młodszą. Ponadto adoptował w roku 50 n.e. jej syna z poprzedniego małżeństwa – Nerona, co osłabiło prawa rodzonego syna do dziedzictwa ojca. Neron był bowiem starszy od Brytanika o 4 lata i miał pierwszeństwo do tronu. Pozycję Nerona wzmocnił również zaaranżowany przez jego matkę ślub ze starszą siostrą Brytanika – Klaudią Oktawią, jaki odbył się trzy lata później.

Sesterc wydany na cześć narodzin Brytanika.
Autor: LaurenCole | Na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Na tych samych warunkach 3.0.

W późnym roku 54 n.e. Brytanik był zaledwie sześć miesięcy przed wejściem w dorosłość i założeniem toga virilis. Swetoniusz podaje, że po pałacu cesarskim krążyły plotki o rzekomych planach cesarza, co do rozwodu z Agrypiną i wydziedziczenia Nerona. Cesarz miał być już pewny, że jego rodzony syn jest gotowy do otrzymania tytułu następcy tronu.

Ambicje Agrypiny, która zdobyła duży wpływ na rządy, kazały jej wkrótce usunąć zarówno Klaudiusza jak i Brytanika z drogi do pełnej władzy, jaką miała nadzieję sprawować u boku swego syna Nerona. Obawiając się, że Klaudiusz może zmienić swój testament i ustanowić Brytanika jedynym spadkobiercą, otruła męża dnia 13 października 54 roku n.e.

Otrucie i śmierć

Po śmierci Klaudiusza wszelkie tytuły i prawa do majątku otrzymać mieli formalnie na równi Neron jak i Brytanik. Jednak Senat uznając argumentację na temat młodego wieku Brytanika, przyznał wszelkie tytuły i związaną z nimi władzę tylko Neronowi. Rodzony syn Klaudiusza miał je otrzymać dopiero po uzyskaniu pełnoletności. Nigdy do tego nie doszło – Brytanik został z rozkazu Nerona otruty dnia 11 lutego 55 roku n.e. podczas uczty na oczach wszystkich biesiadników przez trucicielkę Lukustę na dzień przed czternastymi urodzinami, gdy miał włożyć togę męską.

Tacyt podaje1, że Brytanik otrzymał ciepły napój, który spróbował jeden z jego niewolników i kiedy poprosił o schłodzenie napoju, do napoju dodano mu zimną wodę z trucizną. Trucizna zaczęła ponoć działać natychmiast i spowodowała utratę głosu i oddechu. Neron miał tłumaczyć, że Brytanik cierpi na atak epileptyczny, i że miał z tym problem od dziecka. Kasjusz Dion podaje2, że w trakcie pogrzebu Neron kazał skórę Brytanika pokryć gipsem, aby ukryć niebieskawy kolor skóry, charakterystyczny dla użytej trucizny; deszcz jednak spłukał kredę. Swetoniusz podaje3, że wraz z Brytanikiem na uczcie przebywał też jego przyjaciel Tytus Flawiusz, syn przyszłego cesarza Wespazjana. Ponoć Tytus także spróbował napoju z trucizną, jednak przeżył i potem długo i ciężko chorował.
Brytanik został pochowany w Mauzoleum Augusta.

Zgodnie z przekazem Swetoniusza, Brytanik był dobrym przyjacielem przyszłego cesarza Tytusa Flawiusza, którego ojciec Wespazjan dowodził legionami w podboju Brytanii. Chcąc powiązać dynastię flawijską z rodem julijsko-klaudyjskim, Tytus promował potem wersję historii, jakoby siedział on przy stole tego dnia, kiedy otruto Brytanika. Twierdził nawet, że próbował zatrute danie i przez to potem cierpiał na szereg dolegliwości. Będąc już cesarzem Tytus miał wydać monety i zlecić postawienie złotego posągu na cześć przyjaciela.

Przypisy
  1. Tacyt, Roczniki, XIII.12-17
  2. Kasjusz Dion, Historia rzymska, LXI.7
  3. Swetoniusz, Tytus, 3
Źródła wykorzystane
  • Krawczuk Aleksander, Poczet cesarzy rzymskich, Warszawa 2004
  • Swetoniusz, Żywoty cezarów: Klaudiusz
  • Swetoniusz, Żywoty cezarów: Tytus

IMPERIUM ROMANUM potrzebuje Twojego wsparcia!

Jeżeli podobają Ci się treści, jakie gromadzę na portalu oraz, którymi dzielę się na kanałach społecznościowych, wdzięczny będę za jakiekolwiek wsparcie. Nawet najmniejsze kwoty pozwolą mi opłacić dalsze poprawki, ulepszenia na stronie oraz serwer.

Wesprzyj IMPERIUM ROMANUM!

Wesprzyj IMPERIUM ROMANUM

Dowiedz się więcej!

Wylosuj ciekawostkę i dowiedz się czegoś nowego o antycznym świecie Rzymian. Wchodząc w poniższy link zostaniesz przekierowany do losowego wpisu.

Losowa ciekawostka

Losowa ciekawostka

Odkrywaj tajemnice antycznego Rzymu!

Jeżeli chcesz być na bieżąco z najnowszymi wpisami na portalu oraz odkryciami ze świata antycznego Rzymu, zapisz się do newslettera, który jest wysyłany w każdą sobotę.

Zapisz się do newslettera!

Zapisz się do newslettera

Księgarnia rzymska

Zapraszam do kupowania ciekawych książek poświęconych historii antycznego Rzymu i starożytności. Czytelnikom przysługuje rabat na wszelkie zakupy (hasło do rabatu: imperiumromanum).

Zajrzyj do księgarni

Księgarnia rzymska

Raport o błędzie

Poniższy tekst zostanie wysłany do naszych redaktorów